Projelendirme
 

Direğimizin devrilmesini istemeyiz, bunun için projelendirme bizim için önemlidir. Özellikle Büyük direkler, uzman kadromuz tarafından, güncel yurtiçi ve yurtdışı standardlar dikkate alınarak tepeden temele kadar çok dikkatli bir şekilde projelendirilmektedir.

Yüksek yapılarda, yapıyı etkisi altına alan en büyük yük rüzgar yüküdür. Bu yüklerin dikkate alınmaması, direğin gövdesinden kopmasına, ve hatta temeli ile birlikte devrilmesine neden olabilir. Bu yüzden direk montajı yapılacak bölgede maksimum rüzgar hızının ve zemin özelliklerini bilinmesi gereklidir.

Direk üzerinde temel olarak 2 ayrı yük vardır.

1- Direğin kendi gövdesinden kaynaklanan yükler.

2- Direk üzerindeki aksesuarlardan kaynaklanan yükler. (Platform, Projektör, Merdiven, Armatür, Konsol, Bayrak)

Tepe aksesuarları (Platform, Projektör, Armatür, Konsol, Bayrak) gibi direk üzerinde takılı parçalar üzerindeki rüzgar yükü statik hesaplarda kesinlikle dikkate alınmalıdır. Herhangi bir aksesuar direk gövdesinin yarattğı rüzgar yükünden daha fazla rüzgar yükü oluşturabilir. Özellikle projektör, anten ve bayrak direklerinde tepe aksesuarın yarattığı (Projektörler ve antenler üzerindeki rüzgar yükü (TIA/EIA 222 F) , bayrak üzerindeki rüzgar yükü) rüzgar yükleri direğin gövde karakteristiklerini (Çap, et kalınlığı) belirler. Örneğin, direğin tepesindeki büyük bir bayrak, yüksek rüzgar hızlarında direğin tepesine 1 ton yük aktarabilir. bu şiddette bir kuvvet statik hesaplarda kesinlikle dikkate alınması gereken bir kuvvettir.

Bayrak direklerinde bayrağın tepe noktasına etkiyen kuvvet direk olarak bayrağın alanı ile doğru orantılıdır. Örneğin 10x15 metre (150 m2) bir bayrağın üzerindeki rüzgar kuvveti 6x9 metre (54 m2) bayrağın üzerindeki rüzgar kuvvetinin yaklaşık üç katı büyüklüğündedir. Dolayısıyla 10x15 ve  6x9 ebatlarında bayrakları taşıyacak direklerin aynı olması beklenemez.

Yukarıda da belirtildiği üzere 20 metre üzeri direklerde tasarım rüzgar hızı 152 km/saat dir, bu demek değildir ki bu direkler 153 km/saat rüzgar hızında yıkılacak. Tasarımda ek olarak kullanılan güvenlik katsayıları vardır (malzeme güvenlik katsayısı, yük güvenlik katsayısı).

Tevfik Akdoğan - İnşaat Y. Müh. (ODTÜ)

Üretim
İmalat Sanayi

İmalat sanayinde değinilecek bir konuda uygulama tecrübesine göre yapılan imalatlardır. Son yıllarda yaygınlaşan kurumsallaşma, proje şirketleri vb. yapılanmalara rağmen bazı imalatçılarımız halen, maliyet düşürmek için, teknik altyapısı olmayan projelere imza atmaktadır. Maalesefki bu tür projelerde yapılan eksik üretim kendini imalattan hemen sonra göstermeyebilir. Örneğin ortalama rüzgar hızının 100 km/saat olduğu bir bölgede dikilen (100 km/saat rüzgar hızına dayanıklı) bir direk uzun zaman hasar görmeyebilir. Fakat ortalamaların üstündeki ama geç de olsa meydana gelecek 150 km/saat rüzgar hızında hasar görür. Bu durumun örneklerini ülkemizde zaman zaman görmekteyiz.
Daha Fazla >>